Rozwój bazy danych środowiskowych jezior Polski

Sebastian Kutyła
Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy w Warszawie
Zakład Metod Oceny i Monitoringu Wód
Polska

Agnieszka Pasztaleniec
Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy w Warszawie
Zakład Metod Oceny i Monitoringu Wód
Polska

Streszczenie

W ramach państwowego monitoringu jezior prowadzone są przez Wojewódzkie Inspektoraty Ochrony Środowiska badania parametrów fizyko-chemicznych wody oraz zbiorowisk organizmów wodnych (fitoplankton, fitobentos, makrofity, makrobezkregowce, ryby). Wyniki prowadzonych badań są podstawą oceny stanu ekologicznego jezior Polski zgodnej z wymogami Ramowej Dyrektywy Wodnej. Corocznie gromadzone dane wymagają weryfikacji oraz niezawodnego ich przechowywania, umożliwiającego przeprowadzenie analiz statystycznych i przestrzennych. Aby usprawnić zarządzanie ogromnym zestawami danych o zróżnicowanej strukturze, w Zakładzie Metod Oceny i Monitoringu Wód (IOŚ-PIB) opracowano bazę, pochodzących z monitoringu jezior danych, z zastosowaniem oprogramowania bazodanowego - MS Access 2007 oraz oprogramowania z rodziny Geograficznych Systemów Informacyjnych - ArcGIS 10.1.
Baza zawiera dane dotyczące jezior badanych od roku 2007, zgrupowane w bloki tematyczne zawierające: podstawowe informacje na temat jezior (dane morfometryczne jeziora i jego zlewni, nazwa inspektoratu prowadzącego badania, lokalizację geograficzną, przynależność do województwa, dorzecza, regionu wodnego), wyniki badań terenowych i laboratoryjnych oraz ocenę stanu ekologicznego przeprowadzoną w oparciu o badane elementy biologiczne. Wszystkie opisane w bazie jeziora zostały przedstawione na poligonowej warstwie odwzorowanej na państwowym układzie współrzędnych geodezyjnych 1992. Dane zostały powiązane z jeziorami przy pomocy oprogramowania firmy ESRI. W zależności od potrzeb użytkownika, możliwa jest wielowariantowa wizualizacja wprowadzonych parametrów, z uwzględnieniem różnych okresów pomiarowych. Baza umożliwia wizualizację w przestrzeni geograficznej interesujących użytkownika jezior z określeniem zakresu prezentowanych atrybutów.

Słowa kluczowe:

baza danych środowiskowych; jeziora; monitoring środowiska; GIS

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia

Brucet S., Poikane S., Lyche-Solheim A., Birk S., 2013: Biological assessment of European lakes: ecological rationale and human impacts. Freshwater Biology, doi:10.1111/fwb.12111.

Cydzik D., 2004: Ocena stanu jezior w roku 2004 wraz z nadzorem merytorycznym nad monitoringiem jezior. Prowadzenie komputerowej bazy danych o jakości jezior w Polsce (sprawozdanie z prac przeprowadzonych w 2004 r.) Praca wykonana na zlecenie Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska (maszynopis).

Cyfrowa Mapa Podziału Hydrograficznego Polski (MPHP) w skali 1:50 000: 2005, IMGW, Warszawa.

Dyrektywa 2000/60/WE z dnia 23 października 2000 roku ustanawiająca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej, tzw. Ramowa Dyrektywa Wodna (RDW).

Dyrektywa 2007/2/WE z dnia 14 marca 2007 r. ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE).

Jańczak J. (red.), 1996-1999: Atlas jezior Polski, Atlas jezior Polski. Tom I–III. IMGW, Oddział w Poznaniu, Wydawnictwo Naukowe Bogucki.

Kolada A, Soszka H., Cydzik D., Gołub M., 2005: Abiotic typology of Polish lakes. Limnologica 35: 145-150.

Moe S. J., Dudley B., Ptacnik R., 2008: REBECCA databases: experiences from compilation and analyses of monitoring data from 5000 lakes in 20 European countries. Aquat. Ecol. 42: 183-201.

Projekt Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 8 maja 2013 r., o zmianie rozporządzenia w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych.

Soszka H., 2007: Monitoring jezior zgodny z Ramową Dyrektywą Wodną. Przegląd Komunalny nr 6 (Zeszyty Komunalne – Rekultywacja Jezior 6/53): 79-81.