Standaryzacja w obszarze dziedzictwa kulturowego – przegląd wybranych podstaw metodycznych

Agnieszka Zwirowicz-Rutkowska
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Wydział Geodezji, Inżynierii Przestrzennej i Budownictwa
Polska

Albina Mościcka
Wojskowa Akademia Techniczna
Wydział Inżynierii Lądowej i Geodezji
Warszawa
Polska

Streszczenie

Dziedzictwo kulturowe jest nieograniczonym źródłem wiedzy o przeszłości, wykorzystywanym na potrzeby wielu nowych badań, także o charakterze interdyscyplinarnym. Dokumenty pisane, stare mapy, obrazy, przedmioty codziennego użytku i dzieła sztuki dostarczają wielu informacji na temat dawnych miejsc i wydarzeń, jak również osób i minionych zjawisk. Problemem w otrzymaniu pełnej i kompleksowej informacji na temat badanych procesów jest m.in. rozproszenie dóbr kultury po całym świecie. Istotnym zadaniem jest budowa, jak również rozwój istniejących baz danych, także przestrzennych, dotyczących ruchomego dziedzictwa, dzięki którym możliwe jest gromadzenie danych o obiektach, prezentacja danych, jak również dostęp do informacji o poszczególnych obiektach. Tworzenie rozwiązań geoinformacyjnych dedykowanych dziedzictwu kulturowemu wymaga szeregu działań organizacyjnych, ale także technologicznych w tym m.in. opisanie obiektów dziedzictwa kulturowego, ustalenie struktur danych, formatów danych, reguł wymiany i integracji danych. Celem artykułu jest omówienie wybranych założeń metodycznych oraz standardów dla dziedzictwa ruchomego, a także potencjału informacji geograficznej i norm serii ISO 19100 w procesie standaryzacji dziedzictwa kulturowego. Autorki odnoszą się do ontologii CIDOC CRM, a także dokonują analizy standardów w zakresie opisu cyfrowych kopii zabytków, takich jak: ObjectID, EAD i Dublin Core.

Słowa kluczowe:

model odniesienia; metadane; standard; wymiana danych; model pojęciowy

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia

American National Standards Institute, National Information Standards Organization, 2007: ANSI/NISO Z39.85-2007 The Dublin Core Metadata Element Set. (dostęp 15.07.2015 r.) http://www.niso.org/apps/group_public/download.php/10258/Z39-85-2012_dublin_core.pdf

Anderson, S., Blanke, T., 2012: Taking the Long View: From e-Science Humanities to Humanities Digital Ecosystems. Historical Social Research 37(3): 147-164.

Charles V., Isaac A., Tzouvaras V., Hennicke S., 2013: Mapping Cross-Domain Metadata to the Europeana Data Model (EDM). Lecture Notes in Computer Science 8092: 484-485.

Doerr M., Hiebel G., 2013: CRMgeo: Linking the CIDOC CRM to GeoSPARQL through a Spatiotemporal Refinement. Technical Report: ICS-FORTH/TR-435, April 2013. (dostęp 8.08.2015 r.) https://www.ics.forth.gr/tech-reports/2013/2013.TR435_CRMgeo_CIDOC_CRM_GeoSPARQL.pdf

Dublin Core, 2015: (dostęp 15.03.2015 r.) http://dublincore.org/

Dyrektywa INSPIRE, 2007: Dyrektywa 2007/2/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 14 marca 2007 r. ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE), 25.4.2007.

EAD, 2015a: (dostęp: 15.03.2015 r.) http://www.loc.gov/ead/

EAD, 2015b: (dostęp: 15.03.2015 r.) http://www.dlib.indiana.edu/services/metadata/activities/EADManual.pdf

ICOM/CIDOC, 2003: Documentation Standards Group. Definition of the CIDOC Conceptual Reference Model, ver.3.4.9.

ICOM/CIDOC, 2011: Documentation Standards Group. Definition of the CIDOC Conceptual Reference Model, ver.5.0.4.

ISO, 2003a: ISO 19017 Informacja geograficzna – Schemat przestrzenny.

ISO, 2003b: ISO 19112 Informacja geograficzna – Odniesienie przestrzenne za pomocą identyfikatorów geograficznych.

ISO, 2005a: ISO 19109 Informacja geograficzna – Reguły schematów aplikacyjnych.

ISO, 2005b: ISO/TS 19103 Informacja geograficzna – Język schematu pojęciowego.

ISO, 2007a: ISO 19111 Informacja geograficzna – Odniesienia przestrzenne za pomocą współrzędnych.

ISO, 2007b: ISO 19136 Informacja geograficzna – Język znaczników geograficznych.

ISO, 2011: ISO 19118 Informacja geograficzna – Kodowanie.

Knowles A, 2014: The contested nature of historical GIS. International Journal of Geographical Information Science vol. 28, issue 1: 206-211; Abstract: The article reviews the book "History and GIS: Epistemologies, Considerations and Reflections," edited by Alexander von Lünen and Charles Travis. DOI: 10.1080/13658816.2013.850696. (AN: 91840444).

Neelameghan A., Lalitha S. K., 2013: Multilingual Thesaurus and Interoperability. Journal of Library & Information Technology 33: 289-294.

Moscicka A., 2009: GIS technology as a alternative way of access to historical knowledge. [W:] Digital Scholarship, ed. M. Mestrovic Deyrup, Routledge, Taylor&Francis Group, New York-London: 72-91.

Moscicka A., Marzec M., 2010: On-line GIS for Movable Cultural Heritage – Possibilities and Benefits. Proceedings from “eChallenges e-2010 Conference”, Warsaw: 1-10.

Moscicka A., Zwirowicz-Rutkowska A., 2015: A Concept of Geographic Information System for Movable Heritage. SGEM2015 Conference Proceedings, Vol. 1. Informatics, Geoinformatics: 14th SGEM GeoConference on Informatics, Geoinformatics And Remote Sensing (w druku).

ObjectID, 2015: UNESCO Handbook, Legal and Practical Measures Against Illicit Trafficking in Cultural Property (dostęp 15.03.2015 r.) http://archives.icom.museum/objectid/

Polski Komitet Normalizacyjny, 2012: PN-ISO 15836:2012 Informacja i dokumentacja – Zestaw elementów metadanych Dublin Core.

Śląska Biblioteka Cyfrowa, 2015: (dostęp 15.07.2015 r.) http://www.sbc.org.pl/dlibra/docmetadata?id=44&from=pubstats

The Internet Engineering Task Force (IETF), 2015: RFC 5013 2007 The Dublin Core Metadata Element Set. (dostęp 15.07.2015 r.) https://www.ietf.org/rfc/rfc5013.txt>

Travis C., 2014: Transcending the cube: translating GIScience time and space perspectives in a humanities GIS. International Journal of Geographical Information Science vol. 28, issue 5: 1149-1164.

Wajs H., 2000: EAD-podstawowe informacje. (dostęp: 8.07.2015 r.) http://www.agad.archiwa.gov.pl/ead/ead.ppt

Wajs H., 2003: Polska droga do standaryzacji opisu archiwalnego. [W:] Rosowska E. (red.) Archiwa w postaci cyfrowej, Warszawa.

Zwirowicz-Rutkowska A., Mościcka., 2014: The Movable Heritage Knowledge Base: A Case Study on Works of Art from the Church in Zorawina. SGEM2014 Conference Proceedings, vol. 1. Informatics, Geoinformatics: 14th SGEM GeoConference on Informatics, Geoinformatics and Remote Sensing, 849-856, DOI: 10.5593/SGEM2014/B21/S8.109.