Wykorzystanie danych lotniczego skanowania laserowego (ALS) oraz analiz widoczności GIS do oceny przemian krajobrazu warownego Twierdzy Kraków

Karolina Zięba
Uniwersytet Rolniczy w Krakowie
Wydział Leśny
Instytut Zarządzania Zasobami Leśnymi
Zakład Urządzania Lasu, Geomatyki i Ekonomiki Leśnictwa – Laboratorium Geomatyki
Polska

Piotr Wężyk
Uniwersytet Rolniczy w Krakowie
Wydział Leśny
Instytut Zarządzania Zasobami Leśnymi
Zakład Urządzania Lasu, Geomatyki i Ekonomiki Leśnictwa – Laboratorium Geomatyki
Polska

Streszczenie

W artykule przedstawiono możliwość wykorzystania danych lotniczego skanowania laserowego, jako nowoczesnego narzędzia wykorzystywanego przy inwentaryzacji oraz modelowaniu 3D obiektów związanych z zawodem architekta krajobrazu. Aby udowodnić użyteczność tego narzędzia, przeprowadzono działania inwentaryzacyjne na wybranych obiektach zabytkowych należących do Twierdzy Kraków – zespołu dzieł obronnych z czasów zaboru austriackiego na terenie Krakowa.
Problematyka przedstawionej pracy dotyczy możliwości wykorzystania danych ALS do identyfikacji form fortyfikacji, wizualizacji obiektów oraz wykonania analiz widoczności w celu oceny przemian krajobrazu warownego Twierdzy Kraków. Przeprowadzone analizy 3D GIS wykazały dużą przydatność danych ze skaningu laserowego do identyfikacji fortyfikacji, inwentaryzacji stanu istniejącego na poziomie krajobrazowym, wizualizacji tych obiektów oraz wykonania analiz, pomocnych w podejmowaniu decyzji dotyczących przyszłego zagospodarowania krajobrazu warownego, a także możliwości formułowania szczegółowych zapisów w planach miejscowych.
W przeciwieństwie do tradycyjnych metod pozyskiwania informacji dane ALS stanowią nową generację danych geoprzestrzennych. Stwarzają możliwość opracowania dokładniejszej metody wykorzystywanej w rewaloryzacji, ochronie i inwentaryzacji architektury militarnej.

Słowa kluczowe:

analizy przestrzenne GIS; lotnicze skanowanie laserowe; krajobraz warowny; kształtowanie krajobrazu

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia

Atlas Twierdzy Kraków, 2002: Z problematyki adaptacji krakowskich fortów. Seria II, t.2, Wydawca Urząd Miasta Krakowa. Oddział Ochrony Zabytków.

Bogdanowski J., 1993: Krajobraz warowny XIX/XX w. Dzieje i rewaloryzacja. Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki.

Bogdanowski J., 1979: Warownie i zieleń Twierdzy Kraków. Wydawnictwo Literackie Kraków.

Borkowski A., Jarząbek-Rychard M., Tymków P., Jóźków G., 2013: Wykorzystanie danych skaningu laserowego do modelowania 3D fortów obronnych na przykładzie Forty Prusy w Nysie. Architektura krajobrazu nr 4, Krajobraz w służbie fortyfikacji. http://architekturakrajobrazu.up.wroc.pl/images/AK_4-13_5.pdf

Brzoskwinia W., Janczykowski J., 1998: Atlas Twierdzy Kraków. Seria 2, t.1, Zabytki fortyfikacji Twierdzy Kraków: Ochrona i konserwacja w latach 1991-1998, Urząd Miasta Krakowa, Wydział Ochrony Zabytków: Zebra.

Brzoskwinia W., Wielgus K., 1991: Spojrzenie na Twierdzę Kraków. Wydawnictwo Ostoja, Kraków.

Chłopek M., 2002: Fortyfikacja polowa Twierdzy Kraków. Forteca nr 4 (11).

Dąbrowska-Budziło K., 1990: Wśród panoram Krakowa. Wydawnictwo Literackie.

Górski M., Antoszewski M., Ostrowski W., 2014: Analizy krajobrazowe zespołów pofortecznych na przykładzie skazamatowanej budowli artylerii fortecznej „Gałachy” w Zakroczymiu. Architektura krajobrazu nr 2, Krajobraz forteczny. http://architekturakrajobrazu.up.wroc.pl/images/G%C3%B3rski_Antoszewski_Ostrowski.pdf

Hug, Ch., Wehr, A., 1997: Detecting and identifying topographic objects in imaging laser altimeter data. [In:] IAPRS vol. 32, Part 3–4W2: 19-26. http://www.ifp.uni-stuttgart.de/publications/wg34/wg34_hug.pdf

Kaczorowska M.,2006: Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego Wzgórze św. Bronisławy oraz Rejon Fortu Skała w Krakowie. Fortyfikacje w przestrzeni miasta, Wydawnictwo Akademii Rolniczej w Poznaniu: 149-155.

Molski P., 2012: Ochrona i zagospodarowanie wybranych zespołów fortyfikacji nowszej w Polsce. Seria Architektura, Prace Naukowe Politechniki Warszawskiej.

Piwowoński J.,1986: Mury które broniły Krakowa. Krajowa Agencja Wydawnicza, Kraków.

Środulska-Wielgus J., 2005: Atlas Twierdzy Kraków, t. 4, Urząd Miasta Krakowa, Wydział Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Oddział Ochrony Zabytków Kraków.

Vatan M., Oguz M., Selbesoglu, Bayram B., 2009: The use of 3D laser scanning technology in preservation of historical structures. Conservation News 26/2009.http://www.skz.pl/kontener/wk/wk26_remo-2009_09_s659-s717.pdf

Wężyk P., 2006: Wprowadzenie do technologii skaningu laserowego. Roczniki Geomatyki t. 4, z. 4:119-132, PTIP, Warszawa.

Wężyk P, 2008: Modelowanie chmury punktów ze skaningu laserowego w obszarze koron drzew. [W:] Geoinformacja obrazowa w świetle aktualnych potrzeb. Archiwum Fotogrametrii, Kartografii i Teledetekcji vol. 18: 685-695.

Wężyk P., Solecki K., 2008: Określanie wysokości drzewostanów nadleśnictwa Chojna w oparciu o lotniczy skaning laserowy (ALS). [W:] Geoinformacja obrazowa w świetle aktualnych potrzeb. Archiwum Fotogrametrii, Kartografii i Teledetekcji vol. 18: 663-672.

Wężyk P. (red.), 2015: Podręcznik dla uczestników szkoleń z wykorzystania produktów LiDAR. Główny Urząd Geodezji i Kartografii, Warszawa.

Wspólny zespół zadaniowy Gminy Miejskiej Kraków, 2006: Ramowy program ochrony i rewitalizacji zespołu historyczno-krajobrazowego Twierdzy Kraków. Załącznik do uchwały nr CXIX/1294/06 Rady Miasta Krakowa z dnia 25 października 2006 r. Fundacja Aktywnej Ochrony Zabytków Techniki i Dziedzictwa Kulturowego „JANUS”. http://www.bip.krakow.pl/?dok_id=167&sub_dok_id=167⊂=uchwala&query=id=16792&typ=u

Zawieska D., Ostrowski W., Antoszewski M., 2013: Wykorzystanie danych lotniczego skaningu laserowego w badaniach fortyfikacji nowszej w Polsce. Archiwum Fotogrametrii, Kartografii i Teledetekcji vol. 25: 303-314. http://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.baztech-a421d782-6415-4ab8-aa51-82c97f5f0f65