Identyfikacja punktów dawnych sieci triangulacyjnych na obszarze powiatu ostrowieckiego

Piotr Banasik
ORCID: 0000-0002-3604-4019
AGH Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie
Wydział Geodezji Górniczej i Inżynierii Środowiska
Katedra Geodezji Zintegrowanej i Kartografii
Polska

Kazimierz Bujakowski
ORCID: 0000-0001-8905-1389
AGH Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie
Wydział Geodezji Górniczej i Inżynierii Środowiska
Katedra Geodezji Zintegrowanej i Kartografii
Polska

Streszczenie

Współczesną podstawowa poziomą osnowę geodezyjną w Polsce tworzą punkty, których położenie w europejskim układzie odniesienia wyznaczono technikami satelitarnymi GNSS. Wcześniej funkcjonujące osnowy poziome były tworzone, począwszy od połowy XIX wieku, za pomocą pomiarów kątowych i liniowych w sieciach triangulacyjnych. Mimo olbrzymich różnic jakie dzielą dawne osnowy od obecnych, warto zauważyć, że część punktów współczesnej osnowy poziomej stanowią punkty osnów wcześniej założonych. Punkty te charakteryzuje wieloletnia ciągłość ich geodezyjnego wykorzystania.
Niniejsze opracowanie jest próbą przedstawienia sposobu identyfikacji takich punktów, zrealizowaną na przykładzie obszaru powiatu ostrowieckiego. Analiza dawnych i współczesnych osnów geodezyjnych wykazała, że położenie punktów geodezyjnych w kilku przypadkach nie uległo zmianie od początku ich istnienia. Do takich punktów należą punkty na wieżach kościelnych, jak też niektóre punkty naziemne.
Identyfikację punktów zrealizowano w trzech etapach, poprzez przybliżoną identyfikację topograficzną, redukcję współrzędnych elipsoidalnych z układu dawnej elipsoidy odniesienia do układu ETRF89, transformację współrzędnych Gaussa-Krügera, oraz kontrolnie transformację współrzędnych XYZ. Dzięki temu na obszarze powiatu ostrowieckiego udało się zidentyfikować pięć punktów dawnych sieci triangulacyjnych, które nie zmieniły swojego położenia przez prawie 200 lat. Wśród zidentyfikowanych punktów jest punkt włączony do sieci POLREF, jednej z pierwszych polskich sieci geodezyjnych mierzonych techniką satelitarną.
Zaprezentowana w artykule metoda identyfikacji punktów dawnych osnów geodezyjnych może być wykorzystana w innych rejonach kraju, dla których istnieją podobne dane geodezyjne.

Przesłano 9.12.2016 Zaakceptowano 17.01.2017 Opublikowano 30.03.2017

Słowa kluczowe:

sieć triangulacyjna; podstawowa osnowa geodezyjna; transformacja współrzędnych

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia

Barasz J., 1937: Sieci triangulacyjne m. Lwowa(Triangulation networks of the city of Lviv). Przegląd Mierniczy r. 14, n. 4: 69-74, Warszawa.

Czarnecki S., 1928: Rosyjskie triangulacje I rzędu (The Russian triangulations of the 1st order). Wiadomości Służby Geograficznej nr 1: 74-85, WIG, Warszawa.

GEONET 2006 - system geodezyjny, 2006: Opis funkcjonalny i instrukcja obsługi (GEONET 2006 - the surveying system. Functional description and the user's instruction). Algores-Soft, Rzeszów.

Instrukcja, 1907: Instruktion zur Auführung der Vermessungen mit Anwendung des Mesztisches – Grundsteuerkatasters. Verlag des K.K.Lithographischen Institutes des Grundsteuerkatasters, Wien.

Instrukcja, 1986: Instrukcja techniczna G-1, Pozioma osnowa geodezyjna (The technical instruction G-1, The horizontal control). Wyd. czwarte, GUGiK, Warszawa.

Katalog Map WIG, 1934: (The catalogue of the WiG maps). http://www.mapywig.org/m_documents/PL/KATALOG_MAP_WIG_1934.pdf

Katalog wysokości reperów polskiej podstawowej sieci niwelacyjnej nad poziomem morza w Amsterdamie, 1939: (The catalogue of elevations above the Amsterdam sea level of bench marks of the basic Polish levelling network). Ministerstwo Komunikacji, Warszawa. http://polski.mapywig.org/viewpage.php?page_id=18

Mapy,1914: Karte des Westlichen Russlands 1:100 000 J38 Opatow, Mapster. http://igrek.amzp.pl/details.php?id=16696

Michałowski J., Sikorski T., 1932: Katalog punktów trygonometrycznych (The catalogue of trigonometric points). Biblioteka Służby Geograficznej, t. 8, Warszawa.

Murzewski W., 1936: Rozwój triangulacji na południu Polski (Development of triangulation in Southern Poland). Wiadomości Służby Geograficznej r. 10, z. 1-2: 208-238, WIG, Warszawa.

Przegląd, 1850-1906: Uebersicht der TRIANGULIERUNGSARBEITEN 1850-1906. http://polski.mapywig.org/viewpage.php?page_id=43

Rozporządzenie Ministra Administracji I Cyfryzacji z dnia 14 lutego 2012 r. w sprawie osnów geodezyjnych, grawimetrycznych i magnetycznych (The Decree of the Minister of Administration and Digitisation of February 14,2012 on geodetic, gravimetric and magnetic control networks). Dz.U. 2012 poz. 352.

Sieć Triangulacyjna Polski, skala 1:2 000 000 (The triangulation network of Poland, 1: 2 000 000 scale), 1936: http://polski.mapywig.org/viewpage.php?page_id=29

Słomczyński J., 1932: Uzgodnienia systemów triangulacji na obszarze Polski (Harmonization of triangulation systems in Poland). Wiadomości Służby Geograficznej r. 6, z. 3, WIG, Warszawa.

Słomczyński J., 1933: Uzgodnienia systemów triangulacji na obszarze Polski (Harmonization of triangulation systems in Poland). Wiadomości Służby Geograficznej r. 7, z. 4, WIG, Warszawa.