Wykorzystanie wskaźników krajobrazowych do oceny zagospodarowania terenu

Anna Bober
Centralny Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej, Warszawa
Polska

Elżbieta Bielecka
Wojskowa Akademia Techniczna
Wydział Inżynierii Lądowej i Geodezji
Warszawa
Polska

Streszczenie

Do oceny stopnia zagospodarowania wykorzystano analizę struktury krajobrazu, na podstawie mierników krajobrazowych, z wykorzystaniem danych o pokryciu terenu, zgromadzonych w TBD. Na podstawie trzech jednostkowych wskaźników krajobrazowych, a mianowicie SIDI, IJI oraz CV obliczono Syntetyczny Wskaźnik Zróżnicowania Przestrzennego – WZP, który umożliwia charakterystykę struktury przestrzennej pokrycia terenu, odzwierciedlającego zagospodarowanie terenu. W celu wykonania interpretacji funkcjonalnej wskaźnika, określono progi, przy których zmienia się zróżnicowanie przestrzenne terenu, wykorzystując w tym celu podział kwartylowy. Wartości poniżej pierwszego kwartyla wskazują niewielkie zróżnicowania zagospodarowania, podczas gdy powyżej trzeciego – duże zróżnicowanie. Obliczenie metryk jednostkowych i opracowanie wskaźnika WZP wymagało wcześniejszej analizy doboru wielkości pola podstawowego oraz rozmiaru ruchomego okna. Określenie wartości progowych, przy których zmienia się zróżnicowanie przestrzenne analizowanego obszaru, wymagało również zrozumienia i odpowiedniej interpretacji charakterystyk statystycznych uzyskanych wyników. Metodę analiz zagospodarowania przestrzennego z wykorzystaniem wskaźnika WZP przetestowano dla dwóch podwarszawskich gmin: Błonie i Leszno.

Słowa kluczowe:

wskaźniki krajobrazu; zagospodarowanie terenu; Syntetyczny Wskaźnik Zróżnicowania Przestrzennego; kartogram

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia

Białousz S., 2013: Czy po stworzeniu infrastruktury informacji przestrzennej systemy informacji przestrzennej w dotychczasowym rozumieniu będą potrzebne gminom i powiatom. [W]: Białousz S. (red.) Informacja przestrzenna dla samorządów terytorialnych. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej: 363-389, ISBN 978-83-7814-163-1.

Białousz S., 2011: Rola informacji przestrzennej w administracji publicznej. [W]: Białousz S., Bielecka E. ( red. ) INSPIRE i Krajowa Infrastruktura Informacji Przestrzennej, podstawy teoretyczne i aspekty praktyczne. Skrypt dla uczestników Szkolenia Eksperckiego. Instytut Geodezji i Kartografii: 7-36, ISBN 978-83-245-1213-5.

Bielecka E., 2007: Możliwości wykorzystania bazy danych o pokryciu terenu CORINE LAND COVER do kartowania i analizowania krajobrazu. [W:] Ostaszewska K. (red.), Znaczenie badań krajobrazowych dla zrównoważonego rozwoju. Warszawa: Uniwersytet Warszawski. Wydział Geografii i Studiów Regionalnych: 505-518.

Bober A. 2014: Wykorzystanie modelowania kartograficznego w analizach zagospodarowania obszarów wiejskich. Rozprawa doktorska, Wojskowa Akademia Techniczna, Wydział Inżynierii Lądowej i Geodezji, Warszawa.

Cushman S. A., MacGarigal K., Neel M.C., 2008: Parsimony in landscape metrics: strength, universality and consistency. Ecological Indicators 8: 691-703.

Gotlib D., 2006: Wykorzystanie bazy danych topograficznych dla potrzeb zarządzania kryzysowego. Roczniki Geomatyki t. 4, z. 1:79-84, PTIP, Warszawa.

GUGiK, 2003: Wytyczne techniczne Baza Danych Topograficznych (TBD) wersja 1, Warszawa.

GUS, 2014: Statystyczne vademecum samorządowca. Gmina Błonie. Gmina Leszno. http://warszawa.stat.gov.pl/vademecum/vademecum_mazowieckie/portrety_gmin/warszawski_zach

MacEachren A.M., 2004: How Maps Work: Representation, Visualization, and Design, Guilford, New York.

McGarigal K., Marks B. J., 1995: Fragstats: Spatial Pattern Analysis Program for Quantifying Landscape Structure. General Technical Report. PNW-GTR-351. Dostępny on-line http://www.fs.fed.us/pnw/pubs/gtr_351.pdf

Rochini D., 2005, Resolution problems in calculating landscape metrices. Spatial Science vol. 50, no. 2: 25-36.

Roo-Zielińska E., Degórski M., Solon J., 2007: Ocena stanu i przekształceń środowiska przyrodniczego na podstawie wskaźników geobotanicznych, krajobrazowych i glebowych. Podstawy teoretyczne i przykłady zastosowań. Monografie, 7, PAN IGIPZ, Warszawa.

Urbański J., 2012: GIS w badaniach przyrodniczych, e-book. http://ocean.ug.edu.pl/~oceju/CentrumGIS/dane/GIS_w_badaniach_przyrodniczych_12_2.pdf

Uuemaa E., Antrop M., Roosaare J., Marja R., Mander U., 2009: Landscape metrices and Indices: An overview of their use in landscape research. Living reviews in landscape research 3/2009. Dostępny on-line http://landscaperesearch.livingreviews.org/Articles/lrlr-2009-1/

Solon J., 2002: Ocena bioróżnorodności krajobrazu na podstawie analizy struktury przestrzennej roślinności. Prace geograficzne nr 185, 232 s., PAN IGIPZ.

Solon J., 2014: Ocena zrównoważonego krajobrazu – w poszukiwaniu nowych wskaźników. Problemy ekologii krajobrazu t. 4, nr 8.

SUiKZP, 2011: Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Błonie i gminy Błonie. Wrzesień 2011.

Wade T. G., Wickham J. D., Nash M. S., Neale A. C., Ritters K. H., Jones K. B., 2013: A comparison vector and raster GIS methods for calculating landscape metrices used in environmental assessments. Photogrammetric Engineering & Remote Sensing: 1399-1405.

Wickham, J.D., Ritters K.H., 1995: Sensitivity of landscape metrices to pixel size. International Journal of Remote Sensing 16 (18): 3585-3594.