Badanie dostępności komunikacyjnej wybranej lokalizacji z wykorzystaniem funkcji analiz sieciowych

Piotr Cichociński
AGH Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie
Wydział Geodezji Górniczej i Inżynierii Środowiska
Katedra Geomatyki
Polska

Ewa Dębińska
AGH Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie
Wydział Geodezji Górniczej i Inżynierii Środowiska
Katedra Geomatyki
Polska

Streszczenie

Dostępność komunikacyjna jest parametrem określającym łatwość dotarcia do wyznaczonego miejsca, przy przemieszczaniu się własnym środkiem lokomocji lub też z wykorzystaniem środków komunikacji zbiorowej.
W artykule przedstawiono algorytm pozwalający na określenie dostępności komunikacyjnej wybranej lokalizacji. W prowadzonych badaniach autorzy zwrócili szczególną uwagę na dostępność dla osób niezmotoryzowanych, korzystających z komunikacji zbiorowej. Dlatego też w analizach uwzględniono zarówno czas dotarcia do przystanku komunikacji miejskiej, jak również czas przemieszczania się pojazdem komunikacji zbiorowej. Zaproponowano bazę danych OpenStreetMap jako źródło danych dla analiz sieciowych.
Prace przeprowadzono w dwóch etapach. W pierwszym kroku, po odpowiednim przygotowaniu danych, korzystając z funkcji Macierz Kosztów Początek-Cel określono czas dotarcia z poszczególnych przystanków do celu podróży. Następnie wyznaczono obszary obsługi wokół tych przystanków, określające możliwość dotarcia do nich w ruchu pieszym. Wykorzystano tutaj funkcjonalność zastosowanego narzędzia, pozwalającą na użycie w analizie wyjściowej wartości oporu, co umożliwiło uwzględnienie w uzyskanym wyniku również czasu oczekiwania na przystanku oraz czasu następującego po nim przejazdu.
Przeprowadzone analizy pozwoliły na wyznaczenie obszarów z najlepszym dojazdem komunikacją zbiorową do centrum, a także zidentyfikowanie takich, które chociaż położone są relatywnie blisko centrum, to jednak charakteryzują się utrudnionym dojazdem. Otrzymane wyniki mogą być pomocne dla osób dokonujących wyboru miejsca zamieszkania, zarówno rozważające kupno nieruchomości, jak i wynajem. Analiza tego typu może również pomóc w wykryciu niedoskonałości sieci transportu zbiorowego.

Słowa kluczowe:

analizy sieciowe; dostępność komunikacyjna; OpenStreetMap; system informacji geograficznej

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia

Bednarczyk M., Rapiński J., 2011: Wykorzystanie oprogramowania open source w pomiarach bezpośrednich na przykładzie systemu Quantum GIS. Roczniki Geomatyki 2011 t. 9, z. 3: 25-35, PTIP, Warszawa.

Bielecka E., Filipczak A., 2010: Zasady opracowywania map dostępności. Roczniki Geomatyki t.8, z. 6: 29-38, PTIP, Warszawa.

Cichociński P.: Modelowanie dostępności komunikacyjnej nieruchomości jako atrybutu niezbędnego w procesie wyceny. Roczniki Geomatyki t.4, z. 3:71-80, PTIP, Warszawa.

Cichociński P. 2012: How to Calculate Real Estate Accessibility. Proceedings of FIG Working Week in Rome, Italy, 6-10 May 2012.

Curtin K.M., 2007: Network Analysis in Geographic Information Science: Review, Assessment, and Projections. Cartography and Geographic Information Science Vol. 34, No. 2:103-111.

Dijkstra E. W. 1959: A note on two problems in connexion with graphs. Numerische Mathematik, 1: 269–271.

Esri, 2011: ArcGIS Desktop 10 Help.

Guzik R., 2003: Przestrzenna dostępność szkolnictwa ponadpodstawowego. Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ, Kraków.

Guzik R., 2011: Dostępność komunikacyjna wybranych miast Małopolski 2011-2020. Ekspertyza zrealizowana na zlecenie Departamentu Polityki Regionalnej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego w ramach projektu systemowego „Małopolskie Obserwatorium Polityki Rozwoju”. http://www.politykarozwoju.obserwatoria.malopolska.pl/Files.mvc/300/Dostepnosc_komunikacyjna_2011-2020_ver2x.pdf

Haklay M., Weber P., 2008: OpenStreetMap: User-Generated Street Maps. IEEE Pervasive Computing, October–December: 12-18.

Michalak J., 2007: Otwarte oprogramowanie i otwarte dane w geomatyce. Roczniki Geomatyki t. 5, z. 2: 11-20, PTIP, Warszawa.

Ministerstwo Infrastruktury, 2011: Słownik pojęć transportowych SRT. Załącznik 3 do Strategii Rozwoju Transportu. http://www.transport.gov.pl/files/0/1793934/Za03SRTSowniktransportowySRT.pdf

de Smith M.J., Goodchild M.F., Longley P.A., 2007: Geospatial Analysis: A Comprehensive Guide to Principles, Techniques and Software Tools (2nd ed.). Troubador Publishing.

Transport for London, 2010: Transport assessment best practice, Guidance document. http://www.tfl.gov.uk/assets/downloads/businessandpartners/transport-assessment-best-practice-guidance.pdf