Projektowanie zorientowane na użytkownika oraz metody zwinnego programowania w procesie tworzenia geoportalu wspierającego partycypację społeczną w planowaniu przestrzennym

Marek Młodkowski
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Wydział Nauk Geograficznych i Geologicznych
Polska

Dariusz Walczak
Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu
Wydział Informatyki i Gospodarki Elektronicznej
Polska

Piotr Jankowski
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Nauk Geograficznych i Geologicznych
San Diego State University, Department of Geography
Polska

Streszczenie

Dynamiczny rozwój technologii i aplikacji internetowych takich jak Google Maps, Big Maps, Open Street Maps oraz łatwy dostęp do szerokopasmowego Internetu spowodowały, iż znaczna część społeczeństwa zaczęła wykorzystywać aplikacje mapowe w codziennym życiu. Równocześnie, coraz więcej usług świadczonych przez podmioty komercyjne oraz jednostki administracji publicznej wykorzystują rozwiązania oparte o interaktywne mapy udostępnione przez portale internetowe (geoportale). Oznacza to, że funkcje niegdyś dostępne tylko dla specjalistów z dziedziny Systemów Informacji Geograficznej (ang. geographic information system, GIS) zostały udostępnione praktycznie każdemu użytkownikowi komputerów i urządzeń mobilnych. Koncentrując się na różnorodności posiadanych umiejętności użytkowników Internetu zaprojektowaliśmy geoportal wspierający partycypację (ang. public participation geographic information system, PPGIS) w procesie planowania przestrzennego w oparciu o filozofię projektowania zorientowanego na użytkownika (ang. user centred design, UCD). W trakcie wytwarzania oprogramowania zastosowaliśmy metodyki zwinnego programowania (Agile Manifesto), które dzięki iteracyjnemu podejściu w szybki sposób pozwoliły na wprowadzenia zmian wynikających z potrzeb użytkowników. W wyniku 4 iteracji z wykorzystaniem metod badania interakcji pomiędzy człowiekiem a komputerem (ang. human computer iteraction, HCI) powstał geoportal z funkcjami pozwalającymi spełnić zapotrzebowanie potencjalnych użytkowników w kontekście prowadzenia dyskusji z wykorzystaniem interaktywnych map. Badania, w ramach których powstał geoportal, zostały sfinansowane ze środków Narodowego Centrum Nauki numer grantu 2012/05/B/HS4/03850.

Słowa kluczowe:

projektowanie zorientowane na użytkownika; partycypacyjny GIS; zwinne programowanie; planowanie przestrzenne; interakcja człowiek-komputer

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia

Agile Manifesto, 2001: Principles behind the Agile Manifesto. http://agilemanifesto.org/

Andrienko N., Andrienko G., Voss H., Bernardo F., Hipolito J., Kretchmer U., 2002: Testing the usability of interactive maps in Common GIS. Cartography and Geographic Information Science 29(4): 325-342.

Andrzejewska M., Baranowski M., Fiedziukiewicz K. Kowalska A., Matuszkiewicz J.M., Rusztecka M., Roo-Zielińska E., Solon J., 2007: O partycypacji społecznej w planowaniu przestrzennym. Zastosowania geowizualizacji w celu wzmocnienia udziału społecznego w planowaniu przestrzennym. Ostatni dostęp: 14.03.2012 r. http://pspe.gridw.pl/movies/O%20partycypacji_spolecznej.pdf

Czepkiewicz M., Snabb K., 2013: 'Lean' Public Participation GIS: Towards a sustainable tool for participatory urban planning. Proceedings of GIS Ostrava 2013: Geoinformatics for City Transformations, 21-23 January 2013: 33-48.

Deemer P., Benefield G., Larman C., Vodde B., 2009: The Scrum Primer. A Lightweight Guide to the Theory and Practice of Scrum, Version 2.0. http://scrumprimer.org/

Elwood S., 2002: GIS Use in Community Planning: A Multidimensional Analysis of Empowerment. Environmental and Planning A, 34(5): 905-922.

Ganapati S., 2010: Using Geographic Information Systems to Increase Citizen Engagement. IBM Center for the Business of Government.

Haklay M., Tobón, C., 2003: Usability evaluation and PPGIS: towards a usercentered design approach. International Journal of Geographical Information Science 17(6): 577-592.

Haklay M., Zafiri, A., 2008: Usability Engineering for GIS: Learning from a Screenshot. The Cartographic Journal 45(2), 87-97.

Haklay M. (ed.), 2010: Interacting with Geospatial Technologies. John Wiley & Sons. ISBN 978-0-4709-9824-3.

Jankowski P., 2011: Designing Participatory Geographic Information Systems. [In:] Nyerges T.L., Couclelis H., McMaster R. (eds), The SAGE Handbook of GIS and Society. London, SAGE Publications: 347-360.

Kingston R., 2011: On-line Public Participation GIS for Spatial Planning. [In:] Nyerges T., Couclelis H., McMaster, R. (eds), The SAGE Handbook of GIS and Society. London, SAGE Publications: 361-380.

Leff J., Rayfield T., 2001: Web-application development using the model/view/controller design pattern. Proceedings of the Fifth IEEE International Enterprise Distributed Object Computing Conference.

Meng Y., Malczewski J., 2010: Web-PPGIS Usability and Public Engagement: A Case Study in Canmore, Alberta, Canada. URISA Journal 22(1): 55-64.

Nielsen J., 2012: How Many Test Users in a Usability Study. http://www.nngroup.com/articles/how-many-test-users

Nielsen J., 1993: Usability Engineering. Amsterdam: Morgan Kaufmann.

Nivala A-M., Brewster S., Sarjakoski L.T., 2008: Usability Evaluation of Web Mapping Sites. The Cartographic Journal 45(2): 129-138.

Nyerges T.L., Aguirre R., 2011: Public participation in analytic-deliberative decision making: Evaluating a large-group online field experiment. Annals of the Association of American Geographers 101(3): 561-586.

Nyerges T., Ramsey K.S, Wilson M.W., 2006: Design considerations for an Internet portal to support public participation in transportation improvement decision making. [In:] Balram S., Dragicevic S. (eds.) Collaborative Geographic Information Systems. Idea Group, Hershey: 208-236.

Sidlar C.L., Rinner C., 2007: Analyzing the usability of an argumentation map as a participatory spatial decision support tool. URISA Journal 19(1): 47-55.

Uran O., Janssen R., 2003: Why are spatial decision support systems not used? Some experiences from the Netherlands. Computers, Environment and Urban Systems 27 (5): 511-526.

Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Dz.U. 2003 nr 80 poz. 717.

Zhao J., Coleman D.J., 2007: An Empirical Assessment of a Web-based PPGIS Prototype. [In:] Submitted to the 2007 Annual Conference of the Urban and Regional Information Systems Association.