Wykorzystanie państwowych rejestrów geoprzestrzennych w środowisku GIS do identyfikacji środowiskowych i społecznych konfliktów spowodowanych odkrywkową eksploatacją złóż surowców zwięzłych

Joanna Bac-Bronowicz
Politechnika Wrocławska
Wydział Geoinżynierii, Górnictwa i Geologii
Zakład Geodezji i Geoinformatyki
Polska

Justyna Górniak-Zimroz
Politechnika Wrocławska
Wydział Geoinżynierii, Górnictwa i Geologii
Zakład Geodezji i Geoinformatyki
Polska

Katarzyna Pactwa
Politechnika Wrocławska
Wydział Geoinżynierii, Górnictwa i Geologii
Zakład Ekonomiki Przemysłu i Geoekonomii
Polska

Streszczenie

Poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopaliny ze złóż związane jest z wpływem działalności górniczej na elementy środowiska oraz na zdrowie i życie ludzi. Do określenia wpływu górnictwa na poszczególne elementy środowiska potrzebna jest wiedza dotycząca zarówno lokalizacji złoża jak i warunków społecznych i środowiskowych w jego otoczeniu. Informacje można pozyskać z danych geoprzestrzennych będących w posiadaniu licznych instytucji państwowych W artykule podjęto próbę opisu zasobów geoinformacyjnych udostępnianych z rejestrów państwowych wraz z opisem ich przydatności do analiz wspomagających określenie wpływu planowanej działalności górniczej na: wybrane elementy środowiska, obszary zabudowane i sieć transportową.

Słowa kluczowe:

górnictwo odkrywkowe; rejestry państwowe; złoża surowców zwięzłych; ochrona środowiska; Dolny Śląsk

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia

Agreement between EEA and the participating member countries on common policy for the use and the dissemination of Image&CORINELandCover2000, 2003: umowa zawarta pomiędzy Europejską Agencją Środowiska a stroną polską reprezentowaną przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska i Instytut Geodezji i Kartografii.

Bac-Bronowicz J., Górniak-Zimroz J., Pactwa K., 2015: Wykorzystanie baz danych topograficznych do opracowań kartograficznych w górnictwie odkrywkowym. Roczniki Geomatyki t.13 z. 4(70): 307-319, PTIP, Warszawa.

Baszczyńska M., Kaźmierczak U., 2011: Zachowanie bioróżnorodności w ramach rekultywacji wyrobisk poeksploatacyjnych kopalni wapienia „Górażdże”, Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej nr 132, Studia i Materiały nr 39: 11-22.

Biała księga ochrony złóż kopalin, 2015: Ministerstwo Środowiska, Warszawa, 59 s.

Bilans perspektywicznych zasobów kopalin Polski wg stanu na 31 XII 2009 r., 2011: Ministerstwo Środowiska, Warszawa.

Bilans zasobów złóż kopalni w Polsce wg stanu na 31 XII 2014 roku, 2015: Szuflicki M., Malon A., Tymiński M. (red.), praca zbiorowa, Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa.

Burnat B., Korzeniowski J.I., 2003: Prowadzenie ruchu zakładu górniczego. Wydawnictwa i Szkolenia Górnicze Burnat i Korzeniowski, Wrocław.

Gaździcki J., 2002: Leksykon geomatyczny. PTIP, Warszawa.

Glapa W., Korzeniowski J.I., 2005: Mały leksykon górnictwa odkrywkowego. Wydawnictwa i Szkolenia Górnicze Burnat i Korzeniowski, Wrocław, 139 s.

Górniak-Zimroz J., Pactwa K., 2015a: The use of spatial data in granite deposit life cycle assessment, Procedia Earth and Planetary Science vol. 15: 474-481, World Multidisciplinary Earth Sciences Symposium, WMESS2015.

Górniak-Zimroz J., Pactwa K., 2015b: Rola systemów GIS w gospodarce złożem – studium przypadku. Górnictwo Odkrywkowe t. LVI, nr 3.

Nieć M., Radwanek-Bąk B., 2011: Kompleksowa waloryzacja i hierarchizacja złóż kopalin skalnych. Górnictwo Odkrywkowe t. LII, nr 6: 5-14.

Non-energy mineral extraction and Natura 2000: Guidance Document, European Commission, July 2010, 144 s.

Ostrowski J. (red.) 1998: Ochrona środowiska na terenach górniczych. Praca zbiorowa, Szkoła Eksploatacji Podziemnej, Kraków, 257 s.

Popiołek E., 2009: Ochrona terenów górniczych. Wydawnictwa AGH w Krakowie, Kraków, 298 s.

Radwanek-Bąk B., 2008: Dostępność terenów złożowych jako podstawowy warunek racjonalnej gospodarki zasobami złóż kopalin cz. I. Surowce i Maszyny Budowlane nr 6: 20-23.

Radwanek-Bąk B., 2009: Dostępność terenów złożowych jako podstawowy warunek racjonalnej gospodarki zasobami złóż kopalin cz. II. Surowce i Maszyny Budowlane nr 1: 18-20.

Radwanek-Bąk B., Nieć M., 2015: Valorization of undeveloped industrial rock deposit in Poland. Resources Policy vol. 45: 290-298.

Sobczyk W., Kowalska A., 2014: Ocena wpływu eksploatacji złóż żwirów w Myscowej na środowisko przyrodnicze doliny Wisłoki. Przegląd Górniczy nr 5: 117-123.

Sobczyk W., Kowalska A., Sobczyk E.J., 2014: Wykorzystanie wielokryterialnej metody AHP i macierzy Leopolda do oceny wpływu eksploatacji złóż żwirowo-piaskowych na środowisko przyrodnicze doliny Jasiołki. Gospodarka Surowcami Mineralnymi vol. 30: 157-172.

Zagrożenie hałasem w górnictwie, 2010: Wyższy Urząd Górniczy, Katowice.

Akty prawne:

Dz.U.1989.30.163 ustawa z dnia 17 maja 1989 roku Prawo geodezyjne i kartograficzne z późn. zm.

Dz.U.1991.101.444 ustawa z dnia 28 września 1991 roku o lasach z późn. zm.

Dz.U.1995.16.78 ustawa z dnia 3 lutego 1995 roku o ochronie gruntów rolnych i leśnych z późn. zm.

Dz.U.1997.78.483 Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku z późn. zm.

Dz.U.2001.62.627 ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowiska z późn. zm.

Dz.U.2001.112.1198 ustawa z dnia 6 września 2001 roku o dostępie do informacji publicznej z późn. zm.

Dz.U.2002.165.1359 rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 września 2002 roku w sprawie standardów jakości gleby oraz standardów jakości ziemi.

Dz.U.2003.72.656 rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1 kwietnia 2003 roku w sprawie przechowywania i używania środków strzałowych i sprzętu strzałowego w zakładach górniczych

Dz.U.2004.92.880 ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody z późn. zm.

Dz.U.2006.132.927 rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 lipca 2006 roku w sprawie zakresu informacji z katastru wodnego podlegających udostępnianiu, sposobu ich przygotowania oraz wysokości opłat za ich przygotowanie i udostępnianie.

Dz.U.L108 z 25.4.2007 Dyrektywa 2007/2/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 14 marca 2007 roku ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE).

Dz.U.2007.120.826 rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 roku w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku.

Dz.U.2008.143.896 rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 lipca 2008 roku w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych.

Dz.U.2008.199.1227 ustawa z dnia 3 października 2008 roku o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronnie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko z późn. zm.

Dz.U.2010.16.87 rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 26 stycznia 2010 roku w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu.

Dz.U.2010.213.1397 rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 roku w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko.

Dz.U.2010.215.1415 rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 listopada 2010 roku w sprawie opłat za udostępnienia informacji o środowisku.

Dz.U.2011.163.981 ustawa z dnia 9 czerwca 2011 roku Prawo geologiczne i górnicze z późn. zm.

Dz.U.2011.282.1657 rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 2011 roku w sprawie gromadzenia i udostępniania informacji geologicznej.

Dz.U.2011.292.1724 rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 grudnia 2011 roku w sprawie korzystania z informacji geologicznej za wynagrodzeniem.

Dz.U.2012.0.125 rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 9 stycznia 2012 roku w sprawie ewidencji miejscowości, ulic i adresów.

Dz.U.2012.511 rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 kwietnia 2012 roku w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących projektów zagospodarowania złóż.

Dz.U.2012.1031 rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 18 września 2012 roku sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu.

Dz.U.2014.596 rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 8 maja 2014 roku w sprawie dokumentacji hydrogeologicznej i dokumentacji geologiczno-inżynierskiej.

Dz.U.2014.917 rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 9 lipca 2014 roku w sprawie udostępniania materiałów państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, wydawania licencji oraz wzoru Dokumentu Obliczenia Opłaty.

Dz.U.2014.1482 rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 22 października 2014 roku w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych.

Dz.U.2015.987 rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 1 lipca 2015 roku w sprawie dokumentacji geologicznej złoża kopaliny, z wyłączeniem węglowodorów.

Dz.U.2015.2028 rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 2 listopada 2015 roku w sprawie bazy danych obiektów topograficznych oraz mapy zasadniczej.